Veel mensen griezelen een beetje van de gier, juist vanwege hun specifieke uiterlijk en het feit dat ze kadavers eten. Gieren zijn echter onmisbaar voor de natuur, het zijn echte schoonmakers. Lees hier alles over gieren en waarom ze onmisbaar zijn voor het ecosysteem.
Hoe herken je een gier?
Ten eerste vooral aan hun kale kop. Dit is niet zomaar, hier heeft de natuur over nagedacht. Een kop zonder veren is namelijk relatief makkelijk schoon te maken, wat handig én nodig is nadat de gier met z’n kop in een kadaver heeft zitten wroeten. Deze kale kop van gieren speelt ook een belangrijke rol in hun thermoregulatie. Tijdens de kou steken veel gieren met opgetrokken schouders hun kop tussen hun veren. Wanneer het heet is, spreiden ze hun vleugels en strekken ze hun nek juist ver uit. Zodoende kunnen ze hun lichaamstemperatuur regelen.
Ten tweede kun je gieren herkennen aan hun grote lichaam met brede vleugels. De vleugelspieren zijn in verhouding met hun lichaamsgewicht nogal zwak. Dit is de reden dat je ze meestal ziet zweven op thermiek. Je zult ze dan ook niet vaak zien vliegen in de vroege ochtend. Zodra de lucht opgewarmd is, zie je ze vaak in groepen zweven. Dan zijn ze op zoek naar eten, naar kadavers dus.
Aaseters
Meestal cirkelen gieren een tijd boven een gevonden kadaver alvorens te dalen. Ze hebben over het algemeen zwakke poten en vliegen dus zelden weg met aas in hun klauwen.
De meeste soorten gieren vallen zelden tot nooit hun prooi aan. Ze eten, liefst verse, dode dieren. Hun sterke maagsappen kunnen schadelijke bacteriën en virussen die op zo’n kadaver zitten, uitschakelen. Hierdoor vervullen gieren een belangrijke rol in het ecosysteem. Ze helpen zo namelijk de natuur schoon te houden, en voorkomen de verspreiding van dodelijke ziekten.
Waarom worden gieren zelf niet ziek van de bacteriën die in en op de kadavers zitten?
Gieren bedekken hun poten vaak met ontlasting. Deze ontlasting bevat een bijtende urinezuur die bacteriën doodt. Dit biedt hen bescherming wanneer ze over een kadaver lopen. Zo zie je maar hoe ingenieus de natuur in elkaar steekt.
Gieren in Costa Rica
Kleine Geelkopgier (58-64 cm, spanwijdte zo’n 160 cm)
Zwarte gier (Raafgier)
Kalkoengier (Roodkopgier)
Koningsgier (71-85 cm, spanwijdte 180-200 cm)
De gieren in Costa Rica behoren tot de familie Cathartidae (kalkoen- en geelkopgieren), de gieren van de Nieuwe Wereld. Ze komen voor in het grootste deel van Noord- en Zuid Amerika. Ze gebruiken hun reukorgaan bij het zoeken naar voedsel. Ze kunnen, zwevend boven de boomkruinen van het regenwoud, rottende karkassen vinden die onzichtbaar onder het bladerdak liggen.
Gieren werken samen
Niet alle giersoorten hebben een zó goed ontwikkeld reukvermogen. Andere gieren vinden hun voedsel door bijvoorbeeld kalkoengieren goed in de gaten te houden. Wanneer de kalkoengieren naar beneden gaan, volgen de andere soorten. Kalkoengieren hebben echter een minder sterke snavel, waardoor ze grotere en taaie karkassen niet goed kunnen scheuren. Hiervoor hebben ze de krachtigere koningsgieren nodig. Op deze manier kunnen ook de kalkoengieren gemakkelijk bij het vlees, waardoor deze wisselwerking beide soorten voordeel biedt. Gieren komen vooral af op verse kadavers. De gieren van de Nieuwe Wereld bouwen geen nest, ze leggen hun eieren op de kale grond, vaak op rotsen.
Zwarte gier (ook wel Raafgier genoemd)
De zwarte gier past zich makkelijk aan de omstandigheden aan. Het is een algemene soort die in vele verschillende biotopen voorkomt, zoals bossen, kustgebieden en savannes, maar ook in stedelijk gebied. Dichte regenwouden en berggebieden vermijden ze echter.
Zwarte gieren leven in grote groepen. Ze zijn zeer brutaal en komen ook vaak aan de rand van steden of vuilstortplaatsen. Ze vinden hun voedsel met hun ogen en laten zich soms naar voedsel leiden door de Roodkopgier. Ze houden van rottend voedsel. Daarnaast eten ze ook graag fruit en noten, of eieren, hagedissen en jonge vogels. Ouders kunnen voedsel in hun krop bewaren, zodat ze het kunnen uitbraken om aan hun jongen te voeren.
Koningsgier
De Koningsgier leeft in paren of kleine groepen van hooguit 5 individuen. Bij grote karkassen komen soms wel 50 Koningsgieren samen smullen. De Koningsgier kan het aas met zijn reukvermogen opsporen. Hij heeft een krachtige snavel waarmee hij allerlei soorten aas kan verwerken. Verder vangt hij ook levende prooi zoals muizen, kleine vogels en hagedissen.
Tijdens het eten is de Koningsgier kwetsbaar voor grote roofdieren zoals jaguars en poema’s. De vogel is, door zijn grote lichaam, niet in staat snel van de grond los te komen en weg te vliegen.
Roodkopgier ofwel Kalkoengier
De Roodkopgier leeft vooral op open en halfopen terreinen zoals bossen, kreupelhout of weilanden. Ook blijft hij graag in de buurt van water zoals rivieren, meren of de oceaankust. De Roodkopgier heeft een goed reukvermogen, waardoor hij ook kadavers kan vinden die onder bladeren liggen.. Zijn voedsel bestaat vooral uit kadavers; hij doodt zelden of nooit zijn prooi. De Roodkopgier eet het liefst vers aas. Omdat hij geen sterke snavel heeft moet hij soms wachten met eten tot de huid genoeg is vergaan. De Roodkopgier vliegt vaak laag boven de grond, of zelfs onder de bovenste boomlaag.
De voornaamste vorm van zelfverdediging is het uitbraken van halfverteerd voedsel. De stank houdt de meeste predatoren op afstand. Als een vijand dichtbij is, zal de roodkopgier proberen om in zijn gezicht te braken. Net als veel andere gieren braakt de roodkopgier zijn voedsel soms ook uit om makkelijker weg te kunnen vliegen.
Kleine Geelkopgier
Het menu van de kleine geelkopgier bestaat vrijwel geheel uit aas, waaronder verkeersslachtoffers en aangespoelde vis. Insecten en andere ongewervelde diertjes worden ook gegeten en de kleine geelkopgier is dan ook regelmatig te vinden in onlangs geploegd terrein, waar de beestjes makkelijk te vinden zijn. De Kleine Geelkopgier heeft een goed ontwikkelde reukzin, die hij gebruikt bij het zoeken naar kadavers. De Kleine Geelkopgier leeft meestal solitair.
Onmisbaar voor het gehele ecosysteem
Zoals gezegd zijn gieren, door hun rol als opschoners van de natuur en vernietigers van bacteriën en virussen die op kadavers leven, onmisbaar voor het gehele ecosysteem.
Helaas staat het leefgebied van deze machtige vogel onder druk, vanwege grootschalige ontbossing. Daarom is het zo belangrijk dat lokale natuurbeschermers met steun stukken land kunnen aankopen. Gelukkig gebeurt dit steeds vaker, zodat illegale boomkap voorkomen kan worden en grotere gebieden beschermd worden tegen de aanleg van grootschalige plantages.
Wil jij ook een bijdrage leveren aan behoud van natuur….help ons en adopteer een stukje regenwoud. Ieder stukje beschermd regenwoud helpt mee.
Wil je meer lezen over andere soorten vogels, dieren en nieuws van de stichting in Costa Rica? Lees dan onze andere blogs.
Wat is er met de vacht? Waarom slapen luiaards zoveel? Deze maand is de drievingerige luiaard het dier van de maand bij Adopteer Regenwoud. En wat is er nou leuker dan van één van de oprichters van Adopteer Regenwoud een aantal leuke weetjes te horen die je niet zomaar in een standaard biologieboek vindt. Maarten van der Beek is één van de biologen bij Adopteer Regenwoud en woont op het Work With Nature reservaat in Costa Rica. (meer…)
De mantelbrulaap is een van de grootste apen in Centraal Amerika, met mannetjes die bijna een meter groot zijn en tot 10 kg wegen. Het is een van de 15 soorten brulapen. Helaas zijn een aantal van die soorten bedreigd, voornamelijk vanwege habitatverlies en de vangst en verkoop om als huisdieren te dienen. Hun Engelse naam ‘mantled howler monkeys’ krijgen ze van de lange haren aan hun zijkant, die lijken op een mantel. Hun staart kunnen ze gebruiken als extra ledemaat om hun evenwicht te bewaren en heeft een kale tip, zodat ze betere grip hebben rond takken. Met die staart kunnen ze hun hele gewicht houden en er zelfs mee voelen zoals met hun handen. De staart kan wel 5 keer zo lang zijn als de rest van hun lichaam. Vooral jonge aapjes kan je regelmatig aan hun staart zien hangen, oudere apen gebruiken de staart meer als stabilisator.(meer…)
Feline Wiegers, 21 jaar – Hbo Toegepaste Biologie – stageduur: 16 weken Voedselbos planten “Op de Work with Nature farm werk ik aan het onderzoeken, opzetten en planten van een productief voedselbos. In de voorbereiding heb ik negen zogeheten ‘plots’ neergezet op strategische plekken. Binnen deze plots onderzoek ik de biodiversiteit boven en onder de […]
Britt van Houten, 21 jaar – Hbo Toegepaste Biologie – stageduur: 9 weken Onderzoek naar zoogdieren in Costa Rica “In samenwerking met Work with Nature bekijken we de invloed die mensen hebben (gehad) op de biodiversiteit en de ontwikkeling daarvan op de natuur. Het terrein van Work with Nature kent momenteel zeven habitats met elk […]
En dan sta je daar, boven op een heuveltop, lekker een beetje te huilen. Of toch verwoede pogingen te doen om je medevrijwilliger niet te laten zien hoe aangedaan je bent. Mijn naam is Zoë, ik woon dichtbij Hasselt in België. Ik ben leerkracht in het volwassenenonderwijs, en enthousiaste, maar zeer beginnende leerling wanneer het aankomt op de natuur. Graag vertel ik jullie over mijn prachtige ervaringen als vrijwilliger in het reservaat van Adopteer Regenwoud. (meer…)
Met groene planten die hun oorsprong hebben in het tropisch regenwoud. Door: Annemarie Silkens Costa Rica staat bekend om zijn geweldige flora en fauna, met name in de regenwouden en de nevelwouden. De plantenwereld van Costa Rica is zeer uitgebreid en gevarieerd. Er komen ruim 12.000 verschillende plantensoorten voor, waarvan er maar liefst ca. 1.200 […]
Vanaf begin mei liep ik stage bij Work with Nature, hier heb ik echt de tijd van mijn leven ervaren. Ik heb samen met mede student Max een onderzoek gedaan naar de dagvlinder populaties in drie verschillende habitattypes. En dankzij de fantastische ondersteuning van de begeleiders Maarten en Hanneke is het uitgegroeid tot een project waar ik heel trots op ben. (meer…)
Na vijf jaar onderzoek naar de biodiversiteit van ons reservaat in Costa Rica, zijn we een groot deel van de algemene diersoorten ondertussen wel tegen gekomen. Als we een nieuw dier voor onze soortenlijst kunnen beschrijven, is dat nu vaak een bijzonder beestje. Er zijn echter ook soorten die volgens de literatuur worden aangemerkt als “algemeen” of “veel voorkomend”, maar nog nooit zijn waargenomen in het reservaat. Vandaag kwamen we zo’n soort tegen: de Hourglass Tree Frog (Dendropsophus ebraccatus). (meer…)
Sinds de start van het onderzoek naar de biodiversiteit in 2017 hangt stichting Adopteer Regenwoud wildcamera’s op in het reservaat. De afgelopen jaren zijn er ontzettend veel dieren waargenomen op deze camera’s. Wildcamera’s zijn een goede manier om te ontdekken wat voor zoogdieren er allemaal in het reservaat leven. Vooral schuwe dieren die nacht actief zijn, zijn moeilijk te spotten als je overdag in het reservaat rondloopt. Zo ook de nacht actieve ocelot. Eén van de zes katachtigen die er in Costa Rica leven. In de afgelopen jaren hebben we veel ocelots op onze wildcamera’s gespot. De vraag was altijd of dit dezelfde ocelot was, of dat er meerdere individuen in het reservaat leven. (meer…)
Costa Rica, een land waarvan bijna de helft bestaat uit regenwoud, is een waar vogelparadijs. Meer dan 900 soorten vogels en één van de weinige plekken op aarde waar per vierkante kilometer, zo veel vogelsoorten te vinden zijn. Eén van de meest mooie en bijzondere vogels die zijn habitat heeft in Costa Rica, is wel de Resplendent Quetzal. (meer…)
De meeste soorten zijn tussen de 7,5 en 13 cm groot. Je zou haast denken dat het een uit de kluiten gewassen hommel is! Kolibries (Trochilidae) zijn de allerkleinste vogels ter wereld. Ze zijn een familie van vogels uit de orde gierzwaluw-achtige. De familie telt meer dan 300 soorten. De meeste soorten komen voor in Zuid-Amerika. Zó ontzettend leuk………..is het om kolibries te spotten, het kleinste vogeltje ter wereld! Vliegensvlug zijn ze, je ziet de vleugels meer trillen dan fladderen, zó klein en zó snel en wendbaar. Lees hier alles over dit bijzondere vogeltje. (meer…)
Wie al eens door de Amerika’s heeft gereisd kent ze sowieso, een stroom aan mieren die allemaal blaadjes meevoeren. Het lijkt wel een mini-snelweg die 30 meter kan doorlopen. Het gaat hier over de bladsnijdermieren. Voor toeristen een bron van verbazing, voor lokale boeren en moestuiniers een ware pest die zomaar je geliefde bomen en planten kaal vreet. Wist je trouwens dat er wel 47 verschillende soorten bladsnijdermieren zijn?
Velen denken dat de mieren de blaadjes afsnijden om zelf op te eten, maar niks is minder waar. De mieren snijden de bladeren af en vervoeren ze naar een schimmel in hun nest. Een samenwerkingsverband met een hele historie, zo blijkt.(meer…)
De biodiversiteit in Costa Rica is ongelofelijk. De enorme hoeveelheid aan verschillende soorten is voor een bioloog prachtig maar maakt determinatie soms wel erg lastig. Er zijn namelijk zoveel soorten om uit te moeten kiezen! Met 141 verschillende soorten slangen moet het Reptielenboek er regelmatig aan te pas komen (meer…)
Geschreven door: vrijwilliger Claire Doisy uit Frankrijk
Wanneer je bij Adopteer Regenwoud in Costa Rica verblijft, zul je zeker één van de sleutelfiguren van het project ontmoeten: Gerald. Deze glimlachende jongeman, waarvan niemand echt de leeftijd weet, zal je helpen een weg door de jungle te vinden en zal je leren om een machete te gebruiken. Hij weet ongeveer alles wat er te weten valt over bomen en insecten, en wanneer je het geluk hebt een Nederlander te zijn, kan hij zelfs een gesprekje met je aanknopen in jouw moedertaal. Gerald is een discreet persoon die zichzelf onmisbaar heeft gemaakt, in zowel de tuin als in de jungle vindt hij altijd zijn weg. (meer…)
World Family Day, ook bekend als Internationale Dag van het Gezin, wordt wereldwijd gevierd op 15 mei om de waarde van familiebanden en gezinsrelaties te erkennen. Op deze dag wordt de nadruk gelegd op ondersteuning, liefde en samenwerking binnen families.
Hoewel we bij ‘Adopteer Regenwoud’ natuurlijk allemaal een beetje familie zijn, willen we vandaag een bijzondere familie binnen onze organisatie in het zonnetje zetten. Dit jonge koppel, vergezeld door hun twee jonge avonturiers, verhuisde naar Costa Rica en zet zich dag en nacht in voor het behoud van het regenwoud. Ik sprak met Hanneke, de vrouw van mede-oprichter Maarten. Hanneke is een kracht op zichzelf en haar inzet en enthousiasme zijn onmisbaar voor onze stichting, zoals elke vrijwilliger en student zal beamen. (meer…)
Costa Rica staat bekend om zijn tropische regenwouden, de nevelwouden, de biodiversiteit en ook om de enorme hoeveelheid vogels die daar leven, meer dan 900 verschillende soorten. Veel mensen beschouwen de toekan als de mooiste vogel ter wereld. De toekan is zowel een verpletterend mooie vogel als een grappig dier waar niemand de ogen vanaf kan houden. De toekan wordt daarom ook regelmatig als een karakter in animatiefilms gebruikt. (meer…)
Bedreigde papagaai soort Afgelopen week namen we met het onderzoeksproject van Adopteer Regenwoud deel aan de Censo Internacional de la Guacamaya Verde 2022. Oftewel de Internationale telling van de Grote Groene Ara. Over de hele wereld nemen tientallen organisaties deel om inzicht te krijgen in de huidige toestand van deze papegaaisoort. De gehele wereldpopulatie van […]
We weten allemaal wel hoe belangrijk bomen en planten zijn voor het produceren van zuurstof en het opnemen van CO2. Zéker de laatste tijd is er veel nieuws over de klimaatcrisis, opwarming van de aarde, zeespiegelstijging, CO2-compensatie en het belang van behoud van bomen, planten en bossen. In deze blog wat achtergrond informatie over hoe bomen nu onze CO2 uitstoot opslaan. (meer…)
Voor mijn opleiding Bedrijfsleider Dierverzorging Wildlife heb ik meerdere stages gelopen, meestal draaiden die om dierverzorging maar dit keer koos ik ervoor om een ander type organisatie te bezoeken. In augustus 2023 landde ik in Costa Rica om 8 weken door te brengen bij het onderzoeksproject van Adopteer Regenwoud. (meer…)
Deze prachtige blauwe vlinder van wel 15-20 cm breed lijkt met elke vleugelslag te verschijnen en weer te verdwijnen. Zijn onderkant is namelijk een slim trucje van Moeder Natuur. Aan de onderkant is hij onopvallend rood-bruin, met oogjes om aanvallers af te schrikken. Het felle iriserende blauw is dan weer om de competitie af te schrikken en vrouwtjes aan te trekken.(meer…)
Door Zoë Schreurs De jaguar spreekt tot ieders verbeelding en dat doet hij al tijden, van Noord tot Zuid-Amerika. Wist je dat zijn naam komt van de Guarani-taal van Indigenous stammen in Paraguay? Het betekent: “Hij die kan doden met 1 sprong.” Geen slechte observatie, gezien een jaguar zo door het schild van een schildpad […]
De mensheid heeft door de eeuwen heen ontelbare hectares bos gekapt. Maar niet alle bossen zijn hetzelfde. Natuurlijk, een bos in Costa Rica heeft bomen en eekhoorns, net zoals een bos hier in Europa. Maar alhoewel we zeker vergelijkingen kunnen trekken tussen onze gematigde bossen en tropische bossen, zijn er misschien nog wel meer verschillen dan vergelijkingspunten. In deze blog gaan we dieper in op waarom het kappen van tropisch regenwoud nog veel desastreuzer is en hoe de gevolgen veel verder reiken. En gekapt wordt er zeker nog. Wereldwijd verloren de tropen 4,1 miljoen hectare primair bos in 2022, 10% meer dan in 2021, zo rapporteerde het platform Global Forest Watch.(meer…)
Het is World Rainforest Day vandaag (22 juni)! Een dag om onze regenwouden op aarde in het zonnetje te zetten want het is mega belangrijk om ze te beschermen. Weet jij al welke regenwouden de grootste zijn ter wereld? In deze blog laten we ze aan je zien. We beginnen op plek 10. Plek 10: […]
Nu student Sonny, ondertussen nighttour-specialist, zijn stage bijna afsluit, worden er op de valreep nog veel mooie ontdekkingen gedaan. Als klapper op de vuurpijl troffen we afgelopen week een bijzondere glaskikker in het reservaat aan. Deze Hyalinobatrachium dianae – Diane’s Bare-hearted Glass Frog werd pas in 2015 ontdekt en beschreven en is endemisch voor Costa […]
Bij Adopteer Regenwoud werken een hoop vrijwilligers die geweldig en vooral ook heel uiteenlopend werk doen. In deze blog delen we graag de ervaringen van Annemarie, die sinds september 2022 vrijwilliger is voor Adopteer Regenwoud. (meer…)
Als een vlinder voorbij vliegt blijven de meeste mensen wel even stil staan om hem met de ogen te volgen. Vaak hebben ze mooie kleuren en door de grote zachte vleugels in vergelijking tot het kleine lijfje zien ze er bijna knuffelbaar uit. In Costa Rica komen meer dan 1200 soorten vlinders voor en natuurlijk zijn wij erg benieuwd naar de soorten die voorkomen in het gebied van Adopteer Regenwoud. (meer…)
De Ceibaboom, ook wel kapokboom genoemd, is een indrukwekkende verschijning met zijn stam vol doornen en een groeisnelheid van 2 tot 4 meter per jaar. Met die doornen kan de boom zichzelf beschermen tegen allerlei dieren. De boom is één van de woudreuzen van het tropisch regenwoud en wordt tot 70 meter hoog. De dikste Ceibaboom ooit gemeten staat in Brazilië met een omtrek van meer dan 30 meter. De boom steekt zo hoog boven de rest van het regenwoud uit, dat zijn takken weer een nieuwe habitat vormen voor allerlei planten die meer zonlicht nodig hebben. In de commerciële koffie- en cacaoplantages wordt de Ceiba gebruikt om schaduw te creëren. (meer…)
Wist je dat… in de natte maanden de kikkers in Costa Rica zich beter laten zien? Ze drogen minder snel uit door de nattigheid en zijn bezig met zingen omdat veel soorten in het regenseizoen hun eieren leggen. Eerder vertelden we over de glaskikkers, maar er zijn veel meer kikkers te zien in deze periode. (meer…)
Wist je dat 5% van alle soorten flora en fauna van de wereld in Costa Rica leeft en groeit? Ook staat Costa Rica in de wereldwijde top 20 van landen met de grootste biodiversiteit! Ben je een echte natuurliefhebber? Zet Costa Rica dan maar op je bucketlist. Maar… voordat je nu snel je rugzak en paspoort uit de kast trekt willen we je eerst een lesje geven over biodiversiteit. Misschien heb je het ooit weleens tijdens de biologieles geleerd wat het is, maar om je geheugen op te frissen leggen we het je in deze blog uit. (meer…)
In Costa Rica kun je er niet omheen: de Oophaga pumilio. Pumilio betekent dwerg, en al zijn ze amper 3 cm groot, het is moeilijk om de giftige aardbeikikkertjes te missen. In het Engels noemen ze Strawberry Poison Dart frogs, omdat indigenous volkeren vroeger hun gif gebruikten om giftige pijlen mee te maken (poison darts). Ze worden ook liefkozend de ‘blue jeans frog’ genoemd, omdat ze er vaak uitzien als rode kikkertjes in een spijkerbroek. Al hebben ze lang niet allemaal dezelfde kleuren. Er zijn er ook die volledig rood of blauw zijn, eerder geel, groen of oranje, of met zwarte strepen of stippen. Zo zijn er zo’n 15 tot 30 kleurvarianten. (meer…)