De Jaguar, koning van de jungle
Door Zoë Schreurs
De jaguar spreekt tot ieders verbeelding en dat doet hij al tijden, van Noord tot Zuid-Amerika. Wist je dat zijn naam komt van de Guarani-taal van Indigenous stammen in Paraguay? Het betekent: “Hij die kan doden met 1 sprong.” Geen slechte observatie, gezien een jaguar zo door het schild van een schildpad of de dikke huid van een krokodil kan bijten.
Zo kunnen ze prooien tot 4 keer hun gewicht verschalken. In tegenstelling tot andere grote katten bijten ze hun prooi niet in de nek of de kop, maar in de rug. Het zijn zo vaardige zwemmers dat ze zelfs in het water grotere prooien kunnen verschalken.
Jaguars zijn opportunistische jagers en eten zowat alles wat zo ongelukkig is om hun pad te kruisen. Zolang het maar vlees is. Herten zijn het equivalent van eens lekker uit eten gaan, maar ook aapjes, luiaards, gordeldieren, miereneters, agouti’s, ratten, vogels, vissen en reuzenslangen vallen goed in de smaak..
De jaguar jaagt meestal op de grond, door zijn prooi te besluipen en te bespringen. Al is het ook een goede visser. Hij wacht geduldig op een rotsblok om dan de vis met zijn poot uit het water te slaan.
Al de goede looks
De jaguar is de grootste, sterkste kat van Amerika. Hij gebruikt zijn staart om evenwicht te houden bij het springen. Alhoewel je hem kent als lichtbruin met donkere vlekken zijn er ook zwarte varianten. Wist je dat je ook dan nog vlekken kan zien in het zonlicht?
De jaguar kan zo’n 1m80 in lengte worden en tot 100 kilo wegen. Ze kunnen 12 tot 15 jaar oud worden in het wild.
Jaguar of luipaard, hoe zie je nu het verschil? Nou, niet moeilijk! Als je kijkt naar de vlekken in de vacht, merk je dat de jaguar in het midden van zijn vlekken soms zwarte puntjes heeft. Die vlekken noemen ze rozetten, omdat ze op rozen lijken die rond een centrale vlek zijn gevormd. Een luipaard heeft dat niet. De rozetten dienen trouwens als camouflage. Bovendien is de jaguar wat forser gebouwd, maar zeg hem dat maar niet, ligt wat gevoelig… En waar jaguars houden van water zullen luipaarden dit vermijden.
Wist je trouwens dat er vroeger ook een Europese jaguar was? De soort is nu uitgestorven, maar een team van paleontologen van NCB Naturalis Leiden, Universiteit Utrecht, Natuurhistorisch museum Rotterdam, en Oertijdmuseum Boxtel hebben in de provincie Brabant in 2002 enkele belangrijke vondsten gedaan. Zo ook een kies, die na onderzoek van een Europese jaguar bleek te zijn. De soort was veel groter dan de Amerikaanse jaguar die we nu kennen. Zo werden ze wel 200 kg zwaar. Ze leefden tussen de 2 en 4 miljoen jaar geleden, toen was het hier ook nog subtropisch warm en jungle-achtig.
Heerser van de onderwereld
Dankzij hun opvallende schoonheid en vroegere verspreiding over heel Amerika spelen jaguars een belangrijke rol in inheemse culturen. De Maya’s vereerden de jaguar en hadden niet één maar meerdere jaguargoden, halfgoden en transformers. Omdat het dier nachtactief is, dachten ze bijvoorbeeld dat het de onderwereld beheerste. Veel sculpturen, aardewerkstukken en andere artefacten beelden goden af met kenmerken die op jaguars lijken. Jaguars stonden zo hoog in aanzien dat alleen de heersende klasse de pelzen mocht aantrekken. Op deze manier werden jaguarhuiden een symbool van autoriteit.
Home sweet boom
Jaguars leven alleen en komen enkel samen om te paren. Maar zo heb je natuurlijk ook weinig of geen bescherming. Daarom zoeken ze om te slapen overdag liefst een hoge tak ergens op.
De gemiddelde territoriumgrootte van een jaguar is 2000 hectare. Hun leefgebieden omvatten natte en droge bossen, savannes en struikgewas. Jaguars zijn goede zwemmers en klimmers en zijn afhankelijk van gezonde zoetwatersystemen en toegang tot grote hoeveelheden territorium om te overleven. Zo gaan ze zelden meer dan 500m van water vandaan.
Die 2000 hectare is natuurlijk niet niks. En door habitat verlies en -versnippering beginnen ze stilaan in de problemen te komen. Zo zijn ze wereldwijd al 50% van hun habitat kwijt. Wereldwijd zijn er nog maar zo’n 15.000 jaguars over. Jaguars zullen immers niet snel van een stuk regenwoud naar een ander oversteken. De jaguar is mensenschuw en blijft liever in zijn bekende omgeving. Maar door de versnippering ontstaat het risico op inteelt en vergroot de kans op genetische ziektes.
Bescherming leefgebied
Dit is de reden waarom stichting Adopteer Regenwoud haar doel is om 2000 hectare regenwoud in Costa Rica te beschermen, en zo twee belangrijke leefgebieden van de jaguar met elkaar te verbinden. Waardoor ze zich makkelijker kunnen verplaatsen en dus ook hun genen kunnen uitwisselen en hun voorbestaan veilig stellen.
Help mee het leefgebied van de jaguar te beschermen.
Adopteer een stukje Regenwoud
