Wie al eens door de Amerika’s heeft gereisd kent ze sowieso, een stroom aan mieren die allemaal blaadjes meevoeren. Het lijkt wel een mini-snelweg die 30 meter kan doorlopen. Het gaat hier over de bladsnijdermieren. Voor toeristen een bron van verbazing, voor lokale boeren en moestuiniers een ware pest die zomaar je geliefde bomen en planten kaal vreet. Wist je trouwens dat er wel 47 verschillende soorten bladsnijdermieren zijn?
Velen denken dat de mieren de blaadjes afsnijden om zelf op te eten, maar niks is minder waar. De mieren snijden de bladeren af en vervoeren ze naar een schimmel in hun nest. Een samenwerkingsverband met een hele historie, zo blijkt.
Van overlever naar landbouwer
Maar hoe werkt dat dan met die schimmel en hoe zijn de mieren daar ooit toe gekomen? Volgens genetisch onderzoek begonnen Attinimieren zo’n 50 miljoen jaar geleden aan landbouw te doen. Even ter vergelijking, als mensen zijn we nog maar zo’n 12.000 jaar geleden begonnen met boeren. Al de 250 soorten Attinimieren die op de wereld bekend zijn kweken schimmels. Bij de bladsnijdermieren is het ondertussen zo dat de schimmel volledig gedomesticeerd is, niet meer terug te vinden buiten de nesten en compleet afhankelijk van de goede zorg van de mieren. Net zoals je de meeste melkkoeien, of schoothonden ook niet meer moet loslaten in een wild landschap, of kan vergelijken met hun wilde voorouders.
De mieren zijn begonnen boeren, op hetzelfde moment dat de dino’s uitstierven. Toen door het uitsterven van allerlei planten, het eten niet meer zo gemakkelijk beschikbaar was, zijn ze overgeschakeld op het houden van schimmels. Want die hielden wel van de toenmalige omstandigheden. Een slimme zet dus van de mieren om op schimmels over te schakelen als voedselbron. Ondertussen zijn de mieren fysiek zo geëvolueerd dat ze niet meer zonder de schimmels kunnen.
Zorgen voor je voedsel
Als je naar een kolonie mieren kijkt, zie je al snel dat er mieren zijn in allerlei verschillende maten. De grootste mieren zijn de verkenners, zij zoeken naar geschikte bloemen en blaadjes, de middelste mieren gebruiken hun krachtige kaken om stukjes blad af te snijden en te vervoeren. Hun onderkaken vibreren hiervoor tot wel 1000 keer per seconde, net zo effectief dus als een kettingzaag. Door de tijd heen verslijten de onderkaken en op dit punt veranderen de mieren van taak en worden ze bladdragers. De kleinste mieren kauwen de bladeren tot een moes die de schimmel kan verteren. Daarnaast verzorgen de kleinste mieren de schimmel ook. De grootste mieren kunnen honderden keren zoveel wegen als de kleintjes. Daarnaast zijn er natuurlijk nog heel wat andere rollen zoals koningin, soldaten, afvalverwerkers, inspecteurs van de bladeren, ongediertebestrijding, etc.
Zodra er een jonge koningin aan een eigen kolonie begint, neemt ze een stukje van de schimmel uit haar oude nest mee in haar mondholte. Maar het is als nieuwe koningin lastig om een koninkrijk uit te bouwen. Velen proberen het, weinigen slagen erin!
Superatleten
Het is een sterk staaltje wat ze doen, die bladsnijdermieren. In een nacht kunnen ze zo een volledige boom van hun bladeren ontdoen. Bovendien kunnen ze 10 tot 50 maal hun eigen gewicht dragen met hun kaken. Om dit even in perspectief te zetten, dit is alsof je een volwassen grizzlybeer tussen je tanden zou proberen te dragen. Al spartelt die waarschijnlijk wel wat meer tegen.
Meer leren over het regenwoud? Ga naar de nieuwspagina en klik op “Regenwoud weetjes”.
Nu student Sonny, ondertussen nighttour-specialist, zijn stage bijna afsluit, worden er op de valreep nog veel mooie ontdekkingen gedaan. Als klapper op de vuurpijl troffen we afgelopen week een bijzondere glaskikker in het reservaat aan. Deze Hyalinobatrachium dianae – Diane’s Bare-hearted Glass Frog werd pas in 2015 ontdekt en beschreven en is endemisch voor Costa […]
Wist je dat 5% van alle soorten flora en fauna van de wereld in Costa Rica leeft en groeit? Ook staat Costa Rica in de wereldwijde top 20 van landen met de grootste biodiversiteit! Ben je een echte natuurliefhebber? Zet Costa Rica dan maar op je bucketlist. Maar… voordat je nu snel je rugzak en paspoort uit de kast trekt willen we je eerst een lesje geven over biodiversiteit. Misschien heb je het ooit weleens tijdens de biologieles geleerd wat het is, maar om je geheugen op te frissen leggen we het je in deze blog uit. (meer…)
Wist je dat… in de natte maanden de kikkers in Costa Rica zich beter laten zien? Ze drogen minder snel uit door de nattigheid en zijn bezig met zingen omdat veel soorten in het regenseizoen hun eieren leggen. Eerder vertelden we over de glaskikkers, maar er zijn veel meer kikkers te zien in deze periode. (meer…)
Met groene planten die hun oorsprong hebben in het tropisch regenwoud. Door: Annemarie Silkens Costa Rica staat bekend om zijn geweldige flora en fauna, met name in de regenwouden en de nevelwouden. De plantenwereld van Costa Rica is zeer uitgebreid en gevarieerd. Er komen ruim 12.000 verschillende plantensoorten voor, waarvan er maar liefst ca. 1.200 […]
Als een vlinder voorbij vliegt blijven de meeste mensen wel even stil staan om hem met de ogen te volgen. Vaak hebben ze mooie kleuren en door de grote zachte vleugels in vergelijking tot het kleine lijfje zien ze er bijna knuffelbaar uit. In Costa Rica komen meer dan 1200 soorten vlinders voor en natuurlijk zijn wij erg benieuwd naar de soorten die voorkomen in het gebied van Adopteer Regenwoud. (meer…)
Het is World Rainforest Day vandaag (22 juni)! Een dag om onze regenwouden op aarde in het zonnetje te zetten want het is mega belangrijk om ze te beschermen. Weet jij al welke regenwouden de grootste zijn ter wereld? In deze blog laten we ze aan je zien. We beginnen op plek 10. Plek 10: […]
Na vijf jaar onderzoek naar de biodiversiteit van ons reservaat in Costa Rica, zijn we een groot deel van de algemene diersoorten ondertussen wel tegen gekomen. Als we een nieuw dier voor onze soortenlijst kunnen beschrijven, is dat nu vaak een bijzonder beestje. Er zijn echter ook soorten die volgens de literatuur worden aangemerkt als “algemeen” of “veel voorkomend”, maar nog nooit zijn waargenomen in het reservaat. Vandaag kwamen we zo’n soort tegen: de Hourglass Tree Frog (Dendropsophus ebraccatus). (meer…)
De mantelbrulaap is een van de grootste apen in Centraal Amerika, met mannetjes die bijna een meter groot zijn en tot 10 kg wegen. Het is een van de 15 soorten brulapen. Helaas zijn een aantal van die soorten bedreigd, voornamelijk vanwege habitatverlies en de vangst en verkoop om als huisdieren te dienen. Hun Engelse naam ‘mantled howler monkeys’ krijgen ze van de lange haren aan hun zijkant, die lijken op een mantel. Hun staart kunnen ze gebruiken als extra ledemaat om hun evenwicht te bewaren en heeft een kale tip, zodat ze betere grip hebben rond takken. Met die staart kunnen ze hun hele gewicht houden en er zelfs mee voelen zoals met hun handen. De staart kan wel 5 keer zo lang zijn als de rest van hun lichaam. Vooral jonge aapjes kan je regelmatig aan hun staart zien hangen, oudere apen gebruiken de staart meer als stabilisator.(meer…)
Door Zoë Schreurs De jaguar spreekt tot ieders verbeelding en dat doet hij al tijden, van Noord tot Zuid-Amerika. Wist je dat zijn naam komt van de Guarani-taal van Indigenous stammen in Paraguay? Het betekent: “Hij die kan doden met 1 sprong.” Geen slechte observatie, gezien een jaguar zo door het schild van een schildpad […]
Sinds de start van het onderzoek naar de biodiversiteit in 2017 hangt stichting Adopteer Regenwoud wildcamera’s op in het reservaat. De afgelopen jaren zijn er ontzettend veel dieren waargenomen op deze camera’s. Wildcamera’s zijn een goede manier om te ontdekken wat voor zoogdieren er allemaal in het reservaat leven. Vooral schuwe dieren die nacht actief zijn, zijn moeilijk te spotten als je overdag in het reservaat rondloopt. Zo ook de nacht actieve ocelot. Eén van de zes katachtigen die er in Costa Rica leven. In de afgelopen jaren hebben we veel ocelots op onze wildcamera’s gespot. De vraag was altijd of dit dezelfde ocelot was, of dat er meerdere individuen in het reservaat leven. (meer…)
Costa Rica staat bekend om zijn tropische regenwouden, de nevelwouden, de biodiversiteit en ook om de enorme hoeveelheid vogels die daar leven, meer dan 900 verschillende soorten. Veel mensen beschouwen de toekan als de mooiste vogel ter wereld. De toekan is zowel een verpletterend mooie vogel als een grappig dier waar niemand de ogen vanaf kan houden. De toekan wordt daarom ook regelmatig als een karakter in animatiefilms gebruikt. (meer…)
De meeste soorten zijn tussen de 7,5 en 13 cm groot. Je zou haast denken dat het een uit de kluiten gewassen hommel is! Kolibries (Trochilidae) zijn de allerkleinste vogels ter wereld. Ze zijn een familie van vogels uit de orde gierzwaluw-achtige. De familie telt meer dan 300 soorten. De meeste soorten komen voor in Zuid-Amerika. Zó ontzettend leuk………..is het om kolibries te spotten, het kleinste vogeltje ter wereld! Vliegensvlug zijn ze, je ziet de vleugels meer trillen dan fladderen, zó klein en zó snel en wendbaar. Lees hier alles over dit bijzondere vogeltje. (meer…)
Wat is er met de vacht? Waarom slapen luiaards zoveel? Deze maand is de drievingerige luiaard het dier van de maand bij Adopteer Regenwoud. En wat is er nou leuker dan van één van de oprichters van Adopteer Regenwoud een aantal leuke weetjes te horen die je niet zomaar in een standaard biologieboek vindt. Maarten van der Beek is één van de biologen bij Adopteer Regenwoud en woont op het Work With Nature reservaat in Costa Rica. (meer…)
In Costa Rica kun je er niet omheen: de Oophaga pumilio. Pumilio betekent dwerg, en al zijn ze amper 3 cm groot, het is moeilijk om de giftige aardbeikikkertjes te missen. In het Engels noemen ze Strawberry Poison Dart frogs, omdat indigenous volkeren vroeger hun gif gebruikten om giftige pijlen mee te maken (poison darts). Ze worden ook liefkozend de ‘blue jeans frog’ genoemd, omdat ze er vaak uitzien als rode kikkertjes in een spijkerbroek. Al hebben ze lang niet allemaal dezelfde kleuren. Er zijn er ook die volledig rood of blauw zijn, eerder geel, groen of oranje, of met zwarte strepen of stippen. Zo zijn er zo’n 15 tot 30 kleurvarianten. (meer…)
De biodiversiteit in Costa Rica is ongelofelijk. De enorme hoeveelheid aan verschillende soorten is voor een bioloog prachtig maar maakt determinatie soms wel erg lastig. Er zijn namelijk zoveel soorten om uit te moeten kiezen! Met 141 verschillende soorten slangen moet het Reptielenboek er regelmatig aan te pas komen (meer…)
De Ceibaboom, ook wel kapokboom genoemd, is een indrukwekkende verschijning met zijn stam vol doornen en een groeisnelheid van 2 tot 4 meter per jaar. Met die doornen kan de boom zichzelf beschermen tegen allerlei dieren. De boom is één van de woudreuzen van het tropisch regenwoud en wordt tot 70 meter hoog. De dikste Ceibaboom ooit gemeten staat in Brazilië met een omtrek van meer dan 30 meter. De boom steekt zo hoog boven de rest van het regenwoud uit, dat zijn takken weer een nieuwe habitat vormen voor allerlei planten die meer zonlicht nodig hebben. In de commerciële koffie- en cacaoplantages wordt de Ceiba gebruikt om schaduw te creëren. (meer…)
Deze prachtige blauwe vlinder van wel 15-20 cm breed lijkt met elke vleugelslag te verschijnen en weer te verdwijnen. Zijn onderkant is namelijk een slim trucje van Moeder Natuur. Aan de onderkant is hij onopvallend rood-bruin, met oogjes om aanvallers af te schrikken. Het felle iriserende blauw is dan weer om de competitie af te schrikken en vrouwtjes aan te trekken.(meer…)
We weten allemaal wel hoe belangrijk bomen en planten zijn voor het produceren van zuurstof en het opnemen van CO2. Zéker de laatste tijd is er veel nieuws over de klimaatcrisis, opwarming van de aarde, zeespiegelstijging, CO2-compensatie en het belang van behoud van bomen, planten en bossen. In deze blog wat achtergrond informatie over hoe bomen nu onze CO2 uitstoot opslaan. (meer…)
We gebruiken cookies om ervoor te zorgen dat onze site zo soepel mogelijk draait. Als je doorgaat met het gebruiken van deze site, gaan we er vanuit dat je ermee instemt.AkkoordAlleen analytisch en functioneel
