CO2 opslag bomen – Hoe werkt het?
We weten allemaal wel hoe belangrijk bomen en planten zijn voor het produceren van zuurstof en het opnemen van CO2. Zéker de laatste tijd is er veel nieuws over de klimaatcrisis, opwarming van de aarde, zeespiegelstijging, CO2-compensatie en het belang van behoud van bomen, planten en bossen. In deze blog wat achtergrond informatie over hoe bomen nu onze CO2 uitstoot opslaan.
Hoe nemen bomen koolstof en stikstof op?
CO2 (koolstofdioxide) is één van de belangrijkste broeikasgassen. Voor het opnemen van koolstof, stikstof en ook ozon, zijn loofbomen het meest geschikt. De gassen worden via huidmondjes in het blad opgenomen. Via fotosynthese vormt de plant of boom deze gassen om tot zuurstof en plantmateriaal. Hoe breder het bladoppervlak, hoe effectiever de bomen hierin zijn. Bijzonder is dat alleen al het regenwoud van de Amazone verantwoordelijk is voor 40% van alle zuurstof op aarde. En dit terwijl het slechts 6% van het hele aardoppervlak beslaat. Hieruit blijkt wel het belang van behoud en bescherming van het regenwoud.
Gemiddeld gezien haalt een boom tussen de tien en veertig kilo CO2 per jaar uit de lucht. Een dikke boom van dertig jaar heeft ongeveer een ton CO2 uit de lucht gehaald en vastgelegd. De CO2 blijft opgeslagen in het hout, maar ook in de takken en wortels. Ze hebben deze CO2 nodig om te groeien, voor het blad, de naalden, bloemen en vruchten. Ongeveer de helft van het drooggewicht van de boom bestaat uit koolstof, de rest is waterstof, zuurstof, stikstof en mineralen.
Gewoon door wat ze zijn en doen, matigen bossen dus de temperatuur op de planeet Aarde. De dreigende overmaat aan CO2 in de atmosfeer is daardoor terug te dringen door groei van bomen te bevorderen én de bestaande bomen te behouden, zodat zoveel mogelijk koolstof in bos vastgelegd kan worden. Zo zorgen bomen ervoor dat wij op deze planeet kunnen leven.
Meer koolstof vastleggen kan door:
· het verhogen van de houtvoorraad in het bestaande bos, dus hout ‘sparen’ en niet kappen;
· in het bestaande bos de de diversiteit en groei bevorderen, bijvoorbeeld naaldbossen verrijken met de aanplant of stimulatie van loofbomen;
· nieuw bos aanplanten op terrein dat nu geen bos is, zoals weiland, heide of akkers.
Mangroves
Mangroves hebben het vermogen om grote hoeveelheden koolstofdioxide op te slaan – tot vier keer zoveel koolstof als andere tropische bossen. Een studie uit 2018 berekende dat ’s werelds mangrovebossen meer dan 6 miljard ton koolstof per jaar opzuigen. Dit maakt ze duidelijk tot een echt belangrijke speler in de strijd tegen klimaatverandering. Het probleem is dat ze wereldwijd worden bedreigd.
Ik heb verschillende Costaricanen, ook wel Tico’s genoemd, gesproken en allen die ik sprak zagen met pijn in hun hart de mangrovebossen langzaamaan verdwijnen. Door de zeespiegelstijging, komt er meer zout water in de mangroves en is er minder brak water. Mangroves hebben dit brakke water nodig om goed te gedijen. Dus de stijging van de zeespiegel heeft direct effect op de mangrovebossen, en daarmee directe impact op de opslag van CO2.
Verschillende redenen om mangrovebossen te beschermen: ze slaan CO2 op en kunnen die vele duizenden jaren vasthouden. Bovendien dienen mangrovebossen als bescherming van het verder inlands gelegen regenwoud; ze vormen als het ware een buffer tussen het zoute zeewater en het zoete inlandse water. Wanneer de mangroves door stijging van de zeespiegel verdwijnen, loopt indirect ook het aangrenzende regenwoud gevaar.
Bij de afbraak van hout komt CO2 vrij en is zuurstof nodig
Tijdens het leven van bomen vindt er ook afbraak van organische stof plaats. Er vallen ieder jaar bladeren. Ook de onderste takken van de bomen sterven vroeg of laat af door lichtgebrek. Daarnaast produceren bomen vruchten en zaden, ook die vallen op de grond. Al dit materiaal vergaat langzaam op de bosbodem: het wordt verkleind en afgebroken door insecten, schimmels en bacteriën. Bij die afbraak gebeurt het tegenovergestelde als tijdens de groei van bomen: er komt CO2 vrij en er is zuurstof voor nodig. Gelukkig groeit er in een gezond bos altijd meer groen bij dan dat er afsterft.
Echter door de menselijk invloed vindt er grootschalige ontbossing plaats. Hierbij komt er véél meer CO2 vrij dan dat er via natuurlijk processen gebeurt wanneer er alleen een paar (oude) takken afbreken. Daarom is het zo belangrijk om het bestaande regenwoud te behouden en te beschermen! En daarom is het zo belangrijk om de aanplant van nieuwe bomen/bossen te stimuleren.
Hoe meer bomen, hoe meer CO2 er wordt opgenomen en hoe meer zuurstof er wordt geproduceerd.
Je CO2-uitstoot reduceren
Er zijn allerlei manieren waarop je jouw CO2-uitstoot kunt verminderen. Bijvoorbeeld door de auto (vaker) te laten staan en dit jaar niet op vliegvakantie te gaan. De verwarming minder hoog zetten helpt ook. En wist je dat jouw spullen, zoals kleding, ook veel impact hebben op het milieu? Dit komt onder andere doordat er bij de productie van spullen en het transport veel CO2-uitstoot vrijkomt. Koop je minder of tweedehands, dan draag je dus automatisch bij aan een betere aarde!
Verder is de positieve impact van (vaker) plantaardig eten enorm. Voor de productie van vlees en veevoer wordt namelijk veel bos gekapt en water verbruikt. Bovendien komen hierbij veel broeikasgassen vrij. Ter vergelijking: bij de productie van één runderlap komt 34 kilo CO2 vrij. Bij een vegetarische burger is dit maar 2,6 kilo (cijfers: Milieu Centraal).
Je CO2-uitstoot compenseren
Mocht je toch nog meer willen doen dan alleen je uitstoot reduceren, dan zou je ook nog jouw uitstoot kunnen compenseren. Er zijn verschillende initiatieven waar je door middel van een donatie, bomen kunt laten planten of een stukje regenwoud kunt adopteren ter compensatie van jouw vliegreis of autorit.
Hoeveel bomen moet je planten of hoeveel regenwoud moet je adopteren om de CO2 uitstoot van een vliegreis of autorit te compenseren?
Om bijvoorbeeld de CO2-uitstoot van een autorit van ongeveer 5.000 kilometer te compenseren, zou je ongeveer 20 bomen per jaar moeten planten. Of 37 vierkante meter regenwoud kunnen adopteren. Voor een vlucht van 10.000 kilometer zou je ongeveer 90 bomen per persoon moeten planten of 100 vierkante meter regenwoud adopteren om de uitstoot te compenseren.
Benieuwd hoe groot jouw voetafdruk is? Reken het uit op onze website!
