Langdurig onderzoeksproject met Universiteit Utrecht
Voorzitter Martin Havik en Hoogleraar Edwin Pos van Universiteit Utrecht maken de samenwerking wereldkundig tijdens het zomerfeest.
Het onderzoeksproject van Stichting Adopteer Regenwoud gaat een uitdagende nieuwe fase in dankzij een langdurige samenwerking met de Universiteit van Utrecht. De stichting was toe aan een nieuwe stap om het onderzoeksproject te professionaliseren en de Universiteit Utrecht was op zoek naar een stabiele en betrouwbare partner in Centraal Amerika om degelijk onderzoek in het regenwoud te kunnen uitvoeren. Voor beide partijen is dit dus een prachtige samenwerking! Hierdoor zullen we een grote stap maken in het professionaliseren van ons huidige onderzoek naar de biodiversiteit in ons reservaat. Samen met de bezoekende studenten zullen we ons richten op wetenschappelijk onderzoek waarbij de diversiteit en ontwikkeling van de natuur in ons reservaat, met een nadruk op de flora, centraal staat.
Van fauna naar flora
In de afgelopen jaren hebben we honderden studenten en vrijwilligers van verschillende opleidingsniveaus en – instituten mogen ontvangen en begeleiden. Deze mix van MBO-, HBO- en WO-stagiaires zorgt voor een afwisselende leeromgeving voor alle deelnemers en blijft ook in de toekomst een kernwaarde van ons onderzoeksproject. Samen hebben we veel geleerd van de biodiversiteit in ons reservaat, zeldzame en bedreigde soorten waargenomen en zelfs onbeschreven soorten gevonden. We zijn daarbij vooral op zoek geweest naar dieren, omdat deze relatief eenvoudig op naam te brengen zijn. Nu gaan we aan de slag met de diversiteit van planten en zullen ook promovendi, professoren en anderen specialisten meewerken aan de kennis over ons reservaat.
Invloed van landgebruik
De achtergrond van het onderzoek heeft alles te maken met de ontstaansgeschiedenis van ons mooie reservaat. De mens heeft al eeuwen een grote invloed op de natuur in ons projectgebied. Ontbossing, landbouw/veeteelt maar ook regeneratie van regenwouden hebben gezorgd voor een mozaïek van verschillende habitats. Het regenwoud dat wij binnen de grenzen van het reservaat beschermen, is dus niet allemaal één en dezelfde natuur. Delen van het reservaat deden vroeger bijvoorbeeld dienst als weiland of bosbouwplantage, terwijl anderen al erg lang bedekt zijn met oud bos. Dankzij de onderzoeken die we de afgelopen jaren uitvoerden, weten we dat het gehele reservaat een belangrijke functie vervuld als veilig leefgebied voor tal van (bijzondere) plant- en diersoorten. Met het nieuwe onderzoek zoemen we echter verder in en vragen we ons af wat het vroegere landgebruik op dit moment voor invloed heeft op het leven in de verschillende habitats.
Verschillen in boomsoorten
Het leven in het regenwoud is uiteraard op allerlei manieren afhankelijk van de bomen die er staan, bijvoorbeeld als voedselbron, beschutting, substraat voor andere planten enzovoorts. Verschillende boomsoorten leveren daarbij verschillende diensten en maken de aanwezigheid van andere plant- en diersoorten mogelijk of onmogelijk. Bovendien leggen boomsoorten op verschillende manieren koolstofdioxide vast in stammen, takken en wortels. Het aantal bomen en hun soortensamenstelling vormen daarom een zeer belangrijk factor in de biodiversiteit van het regenwoud. Wij willen onderzoeken of er verschillen zijn tussen de habitats die we in het reservaat aantreffen. Verschilt regenwoud dat 40 jaar geleden nog weiland was met regenwoud waar ooit een bosbouwplantage stond bijvoorbeeld. En hoe verhouden die zich met een oud, ongerept regenwoud?
Reservaat in vakken
De komende jaren zullen we het reservaat indelen in een groot aantal denkbeeldige vakken. Deze vakken worden met behulp van GPS opgeslagen. Binnen deze vakken doen we metingen. In een eerste fase zullen we in verschillende vakken kijken naar de dikte van de bomen en hun soortensamenstelling. Deze gegevens vertellen ons welke invloed landgebruik decennia later heeft op bomendiversiteit en CO2-opname. Door de vakken jaarlijks opnieuw te onderzoeken zien we bovendien hoe het bos zich daar verder ontwikkelt. Daarnaast kunnen we de kennis die we hebben opgedaan over de dieren combineren met de kennis van bomen om nieuwe relaties bloot te leggen. In een latere fase zullen we ook de rest van de vegetatie (kruiden, mossen, bromelia’s, orchideeën, etc.) in deze vakken gaan inventariseren om een nog completer beeld te krijgen. Onderzoeksprojecten die op deze schaal en precisie worden gedaan, zijn wereldwijd schaars en van grote waarde.
Inbreng onderzoekers van de Universiteit Utrecht
Dit ambitieuze onderzoeksplan is enkel mogelijk met de professionele inbreng van onderzoekers van de Universiteit Utrecht en vanuit andere instituten. Echter, de hulp van onze studenten en vrijwilligers blijft van onmisbare waarde. De kennis die wij zullen opdoen zal Stichting Adopteer Regenwoud helpen om de waarde van het reservaat nog beter te doorgronden en mogelijk gerichtere keuzes te maken bij toekomstige aankoop van regenwoud of aanbevelingen voor landgebruik in de regio. Daarnaast zullen onze gegevens op de langere termijn een nog veel breder doel dienen, omdat regeneratie en herbebossing wereldwijd van groot belang zijn in de strijd tegen klimaatverandering, fragmentatie van leefgebieden en behoud van soorten en biodiversiteit. Ons project kan in de toekomst dienen als show-case en gegevens kunnen worden geëxtrapoleerd naar grote bieden in de (Amerikaanse) tropen zodat natuurbeschermers effectieve maatregelen kunnen nemen.
We kunnen niet wachten om met onze studenten en vrijwilligers aan de slag te gaan met deze monsterklus, die meerdere jaren zal duren, en hopen dat (potentiële) bezoekers even enthousiast zijn over de nieuwe onderzoek vaardigheden die je hier op kunt doen. Daarnaast blijven we actief met de lopende onderzoeken naar tropische dieren, dus voor ieder wat wils.
Meer lezen over de stichting Adopteer Regenwoud haar activiteiten? Ga naar onze nieuwspagina