Costa Rica van grootschalige ontbossing naar een tropisch paradijs voor ecotoerisme.
Costa Rica staat bekend om haar prachtige natuur, een land met een uitzonderlijk hoge diversiteit van planten en dieren (één van de hoogste percentages qua biodiversiteit ter wereld). Een land voor de echte ecotoerist. De afgelopen twintig jaar is ecotoerisme steeds belangrijker geworden voor Costa Rica. In 2019 waren er bijna 3 miljoen toeristen in Costa Rica waarvan 80% als ecotoerist wordt gezien. Zij komen specifiek voor de overweldigende natuur, van laagland regenwouden tot vulkanen en van tropische stranden tot prachtige nevelwouden. Het is duidelijk dat een groot deel van de economie in Costa Rica afhankelijk is van deze toeristen. Dit is ook de voornaamste reden waarom het land steeds meer regenwoud beschermt in de vorm van Nationale Parken. Dit is echter niet altijd het geval geweest. Hoe veranderde Costa Rica van grootschalige ontbossing naar een tropisch paradijs voor ecotoerisme?
Grootschalige ontbossing
In de jaren 70-80 had Costa Rica het hoogste ontbossing percentage in heel Latijns Amerika. Bijna de helft van al het bos in Costa Rica werd gekapt om ruimte te maken voor economische doeleinden. Grote lokale en internationale veeteelt bedrijven kapten regenwoud voor het houden van koeien voor de vleesindustrie. Daarnaast kwamen internationale fruitteeltbedrijven naar Costa Rica om grootschalige bananen en ananas plantages aan te leggen. Bossen gingen verloren en rivieren werden vervuild door uitspoelende pesticiden die met vliegtuigen over de fruitplantages werden gespoten.
De ommekeer
Gelukkig kwam hier voor een groot deel verandering in toen in 1996 door de regering werd besloten om het roer drastisch om te gooien. Er kwam een wet die het illegaal maakte om regenwoud te kappen zonder vergunning. Ook spraken ze hardop uit dat ze geen leger nodig hadden maar liever het geld gebruikten voor natuur en educatie.
Maar wat misschien nog wel de grootste impact had was de introductie van PES (Payment for Ecosystem Services). Een fonds dat boeren, ngo’s (niet-gouvernementele organisaties) en andere grondbezitters financieel ondersteunt om CO2 vast te leggen door het behoud van regenwoud of het aanplanten van bomen. Maar ook stimuleert deze regeling om rivieren en haar bronnen te beschermen. Dit stelt veel boeren in staat om van het bestaande regenwoud te kunnen leven zonder het te hoeven kappen voor inkomsten. Al deze maatregelen bij elkaar hebben er toe geleid dat in 2020 ongeveer 50% van het landoppervlak in Costa Rica inmiddels weer bos is. Waardoor de afgelopen jaren Costa Rica enorm populair is geworden voor ecotoeristen van over de hele wereld die graag het land komen bezoeken voor haar prachtige natuur.
Maar waarom zijn initiatieven als dat van Adopteer Regenwoud en vele andere natuurbehoud organisaties dan nog steeds zo belangrijk in Costa Rica?
Juist door de vele kleine en grotere lokale en internationale ngo’s die in Costa Rica gevestigd zijn is de ontbossing zo enorm terug gedrongen. De grote internationale fruit- en veeteeltbedrijven zijn er namelijk nog steeds. Zij hebben een enorme invloed in Costa Rica vanwege hun grote aandeel in de export en werkgelegenheid van het land. Deze multinationals krijgen het nog steeds voor elkaar om hun bedrijvigheid uit te breiden en daar bos voor te kappen. Costa Rica heeft dan wel de boswet (Ley Forestal) ingevoerd maar kan het nauwelijks aan om de wet ook daadwerkelijk te handhaven. Ze heeft diverse gebieden aangewezen als Nationale Parken, dit zijn de gebieden die ze actief beschermt. Maar buiten deze gebieden om wordt er nog steeds ontzettend veel regenwoud (illegaal) gekapt.
Hetzelfde geldt voor stroperij. Jagen is sinds een aantal jaren verboden in Costa Rica. Er is echter niet de capaciteit om dit ook daadwerkelijk te handhaven. Bijna alle natuurbehoud organisaties die actief zijn in het beschermen van regenwoud kampen met het probleem dat er nog steeds actief gejaagd wordt. Waardoor beschermde diersoorten met uitsterven worden bedreigd.
Samen tegen ontbossing
Het zijn dus de initiatieven van de ngo’s die ervoor moeten zorgen dat de natuurgebieden buiten de Nationale Parken ook beschermd blijven. Ngo’s zoals Adopteer Regenwoud gaan nog een stapje verder dan alleen het beschermen van regenwoud. Zij betrekken de lokale bevolking bij het initiatief en bieden ondersteuning waar dit nodig is.
In samenwerking met de lokale gemeenschap (vaak kleinschalige boeren), lokale corporaties voor natuurbehoud en het Ministerie van Natuur en Milieu (MINAE) maken dit soort initiatieven het verschil. Door samen de regering te ondersteunen bij de handhaving op illegale kap en stroperij.
Dit doen ze door de lokale gemeenschap een alternatief te bieden voor hun fysiek zware banen als op de bananen plantages, of door het leven te gaan als stroper of illegale houthakker. Vele lokale mensen krijgen de mogelijkheid om door de ngo’s getraind te worden tot natuurgids of te worden opgeleid als boswachter.
Verder zorgt de aanwezigheid van zulke initiatieven er voor dat er meer ecotoeristen het gebied rondom de privé reservaten komen bezoeken. Wat voor lokale ondernemers van bijvoorbeeld restaurants en hotels zorgt voor extra inkomsten.
Naast werkgelegenheid proberen de ngo’s de lokale gemeenschap ervan bewust te maken dat je ook langdurige inkomsten kunt generen door het actief beschermen van regenwoud, in plaats van eenmalig snel geld te verdienen door de kap van een waardevolle boom.
Het is dus niet zo een gekke gedachte dat wanneer de komst van diverse natuurbehoud organisaties in het verleden was uitgebleven, de ecotoerist weinig te zoeken had in Costa Rica.
Van 25 hectare grasland naar een florerend regenwoud
Deze maand waren voorzitter Martin en oprichter Matthijs op het hoofdkantoor van Trees for All om een hele mooie samenwerking te bekrachtigen voor herbebossing van 25 hectare weiland. Eén van de grootste projecten in Costa Rica voor de stichting Adopteer Regenwoud tot nu toe. Er zullen in totaal meer dan 27.500 bomen geplant worden. (meer…)
In het voorjaar van 2023 was daar opeens een kans om naar Costa Rica te gaan voor Adopteer Regenwoud. Ik was een jaar eerder ook al in Costa Rica en daar tipte me iemand over een organisatie van twee Nederlandse jongens die zich bezighielden met het beschermen en herstellen van het regenwoud. Toen ik thuiskwam besloot ik contact op te nemen. Ik was immers nog lang niet klaar in Costa Rica en ik was direct enthousiast toen ik zag waar Adopteer Regenwoud zich allemaal mee bezig hield. Na leuke gesprekken met de oprichters Matthijs en Maarten, in het echt en via videobellen, reisde ik in juni af naar het reservaat in Costa Rica. (meer…)
December, ook voor Adopteer Regenwoud een mooi moment om terug en vooruit te kijken. Ik begin graag met grote dankbaarheid naar alle vrijwilligers en donateurs voor de inzet en bijdrage afgelopen jaar! Al die steun is de motor achter de stichting. We kijken terug op een jaar met fantastische ontwikkelingen. Meerdere dromen van vroeger zijn realiteit geworden. Ik deel graag de grootste mijlpalen en de plannen voor de toekomst met u. (meer…)
De afgelopen jaren was het reservaat van Adopteer Regenwoud goed te overzien voor projectmanager Maarten. Twee a drie keer per week maakt hij samen met de studenten zijn ronde door het projectgebied voor het biodiversiteitsonderzoek. Voor dit onderzoek komen ze in diverse percelen van het gebied, waardoor ze een goed inzicht krijgen over wat er allemaal gebeurt. Mocht er illegaal gekapt worden dan valt dit meteen op. Het zelfde geldt voor illegale jacht. (meer…)
Na vijf jaar onderzoek naar de biodiversiteit van ons reservaat in Costa Rica, zijn we een groot deel van de algemene diersoorten ondertussen wel tegen gekomen. Als we een nieuw dier voor onze soortenlijst kunnen beschrijven, is dat nu vaak een bijzonder beestje. Er zijn echter ook soorten die volgens de literatuur worden aangemerkt als “algemeen” of “veel voorkomend”, maar nog nooit zijn waargenomen in het reservaat. Vandaag kwamen we zo’n soort tegen: de Hourglass Tree Frog (Dendropsophus ebraccatus). (meer…)
2023, als ik het mag omschrijven in twee woorden, dan kies ik ‘enerverend’ en ‘veeleisend’. Mede omdat ‘positief’ en ‘groei’ eigenlijk ieder jaar weer de boventoon voeren en dat ook zeker in 2023 weer het geval was. Qua donaties was 2023 weer een recordjaar, waarvoor uiteraard grote dank aan eenieder die heeft bijgedragen. En de som is simpel: meer donaties, betekent meer positieve impact in Costa Rica! (meer…)
Costa Rica, een land waarvan bijna de helft bestaat uit regenwoud, is een waar vogelparadijs. Meer dan 900 soorten vogels en één van de weinige plekken op aarde waar per vierkante kilometer, zo veel vogelsoorten te vinden zijn. Eén van de meest mooie en bijzondere vogels die zijn habitat heeft in Costa Rica, is wel de Resplendent Quetzal. (meer…)
In de afgelopen jaren zagen we al veel zeldzame en bijzondere dieren in ons reservaat zoals de Northern Nacked-tailed Armadillo, Black-and-White Hawk-Eagle en meerdere katachtigen. Wat we onlangs tegenkwamen is voor wetenschappers echter nog vele malen interessanter. (meer…)
We zijn ontzettend trots om te kunnen vertellen dat het reservaat met 48,5 hectare is uitgebreid! En het is niet zomaar een uitbreiding, het is eindelijk de verbinding tussen het reservaat van Adopteer Regenwoud en Nationaal Park Barbilla waar we al zo lang naar toe hebben gewerkt. (meer…)
Ondanks dat er geen studenten zijn vanwege de Coronacrisis, gaan de onderzoeken (deels) door.
In Nederland zijn enkele studenten druk bezig met het analyseren van data, maar ook in Costa Rica worden nog inventarisaties gedaan. Onder begeleiding van gids Tapa lopen Hanneke en Maarten de transecten in verschillende habitats. (meer…)
Dit jaar vierden we opnieuw de drie dagen van Dia del Arbol met de enthousiaste schoolkinderen van ons dorp! Bekijk deze impressie van het evenement, waarin we dit jaar het thema ‘water’ belichtten. Van het bouwen van dammen en het filteren van water tot het verkennen van kikkerpoelen en een spannende waterhindernisbaan – het was een inspirerende ervaring voor jong en oud! Ook dit is waarom wij als stichting hier zijn, en dit is wat we samen bereiken voor en met onze lokale gemeenschap. (meer…)
Ruim 11 jaar geleden kwamen de oprichters van stichting Adopteer Regenwoud voor het eerst in dit prachtige gebied. Wat een mooie omgeving met reusachtige grote bomen, verschillende rivieren en een enorme biodiversiteit aan planten en dieren. Maar toch was er iets wat ze beide meteen opviel. Er waren helemaal geen apen..? (meer…)
Als een vlinder voorbij vliegt blijven de meeste mensen wel even stil staan om hem met de ogen te volgen. Vaak hebben ze mooie kleuren en door de grote zachte vleugels in vergelijking tot het kleine lijfje zien ze er bijna knuffelbaar uit. In Costa Rica komen meer dan 1200 soorten vlinders voor en natuurlijk zijn wij erg benieuwd naar de soorten die voorkomen in het gebied van Adopteer Regenwoud. (meer…)
Sinds de start van het onderzoek naar de biodiversiteit in 2017 hangt stichting Adopteer Regenwoud wildcamera’s op in het reservaat. De afgelopen jaren zijn er ontzettend veel dieren waargenomen op deze camera’s. Wildcamera’s zijn een goede manier om te ontdekken wat voor zoogdieren er allemaal in het reservaat leven. Vooral schuwe dieren die nacht actief zijn, zijn moeilijk te spotten als je overdag in het reservaat rondloopt. Zo ook de nacht actieve ocelot. Eén van de zes katachtigen die er in Costa Rica leven. In de afgelopen jaren hebben we veel ocelots op onze wildcamera’s gespot. De vraag was altijd of dit dezelfde ocelot was, of dat er meerdere individuen in het reservaat leven. (meer…)
Het Work with Nature reservaat vormt samen met Nationaal Park Barbilla en het Bajo Chirripó Indigenous Reserve een “drielandenpunt”. Deze plek staat bekent als Punta de Lanza ofwel Lanspunt. De gemeenschap bestaat deels uit de oorspronkelijke bevolking van Costa Rica en deels uit “blanco’s” (moderne tico’s). Sinds kort is een vereniging opgericht om meer samen op te trekken. (meer…)
Sinds 2010 maakt Adopteer Regenwoud zich hard voor het behoud van regenwoud in Costa Rica. Maarten en Matthijs zijn sinds 2002 verliefd op het Costa Ricaanse landschap en besloten sindsdien iets terug te doen voor de lokale natuur. En zo is de stichting ontstaan. Inmiddels omvat Adopteer Regenwoud meerdere bestuursleden, een raad van advies, ambassadeurs […]
Wat betekent ontbossing voor onze natuur? Wat is ontbossing eigenlijk? Deze term wordt gebruikt voor het proces waarbij bomen wijken voor landbouw en veeteelt. Ontbossing vindt dagelijks in grote aantallen plaats, met name in het amazoneregenwoud. Geen mooie zaak! De gevolgen? Het omkappen van bomen betekent niet alleen verlies van onze prachtige natuur en biodiversiteit. […]
Is het mogelijk om op ontbost gebied waar al jaren koeien grazen het originele regenwoud weer terug te krijgen? In Costa Rica gaan ze in ieder geval de uitdaging aan. Dit artikel vertelt in het kort hoe een Nederlandse stichting in Costa Rica gedegradeerd land weer probeert om te vormen naar een volwaardig regenwoud. (meer…)
Ondanks onzekere economische tijden en de impact van Corona heeft Stichting Adopteer Regenwoud fantastisch nieuws te melden. De afgelopen maanden hebben we alle zeilen bijgezet en flink moeten onderhandelen om een belangrijke stuk grond aan te kunnen schaffen. En dat is gelukt! We hebben het reservaat kunnen uitbreiden met 65 hectare, ofwel 650.000 vierkante meter! (meer…)
Bedreigde papagaai soort Afgelopen week namen we met het onderzoeksproject van Adopteer Regenwoud deel aan de Censo Internacional de la Guacamaya Verde 2022. Oftewel de Internationale telling van de Grote Groene Ara. Over de hele wereld nemen tientallen organisaties deel om inzicht te krijgen in de huidige toestand van deze papegaaisoort. De gehele wereldpopulatie van […]
Weer nieuw regenwoud aangekocht met grote waarde voor het reservaat én de lokale gemeenschap Begin november kocht Adopteer Regenwoud een nieuw bosperceel aan, met strategische en maatschappelijke waarde. De aanloop naar het zetten van de handtekeningen was deze keer bijzonder lang: meer dan een jaar! Omdat de plattegronden meer dan 50 jaar oud waren moesten […]
Wist je dat 5% van alle soorten flora en fauna van de wereld in Costa Rica leeft en groeit? Ook staat Costa Rica in de wereldwijde top 20 van landen met de grootste biodiversiteit! Ben je een echte natuurliefhebber? Zet Costa Rica dan maar op je bucketlist. Maar… voordat je nu snel je rugzak en paspoort uit de kast trekt willen we je eerst een lesje geven over biodiversiteit. Misschien heb je het ooit weleens tijdens de biologieles geleerd wat het is, maar om je geheugen op te frissen leggen we het je in deze blog uit. (meer…)
